فتق دیسک گردن
یکی از بیماری‌های رایج ستون فقرات فتق دیسک گردن (Cervical herniation disc) میباشد. در این بیماری دیسک بین مهره‌های گردن از حالت طبیعی خود خارج شده و موجب ایجاد فشار و التهابی بعضا شدید روی اعصاب ناحیه گردن می شود.آسیب و بیرون‌زدگی دیسک موجود بین مهره‌های ۵ و ۶ و مهرهای۶ و ۷ رایج‌ترین نوع فتق دیسک گردن در بین مبتلایان به این ضایعه می باشد.
درد فتق دیسک گردن چگونه است؟
اغلب بیماران مبتلا به عارضه فتق دیسک گردن از درد یا بی حسی یا گزگز و مورمور در دست ها و تیر کشیدن درد در آنها شکایت میکنند . بیشتر اوقات این درد به سمت دست چپ تیر میکشد و این امر موچب میشود عده ای ان را با درد قلبی اشتباه بگیرند و به دنبال درمان بیماری‌های احتمالی قلبی می‌روند. لازم به ذکر است درد دیسک گردن گاهی فقط در دست ها احساس می شود بدون انکه بیماران دردی را در گردن خود احساس کنند.
علائم رایج و خطرناک دیسک گردن
حس درد منتشره از بالا به پایین در دستها به خصوص دست سمت چپ:
از جمله علائم فتق دیسک گردن خصوصا وقتی تبدیل به دردی مزمن میگردد، درد دستها با حالتی انتشاری از بالا به پایین میباشد که بعضا بدون درد گردن است در این صورت بیمار ممکن است ارتباط آن با مشکل دیسک گردن را به راحتی نپذیرد زیرا برای اغلب افراد ارتباط درد دست با مشکل دیسک گردن بدون وجود درد در گردن عجیب به نظر میرسد.
بسیاری از مراجعان به کلینیک تخصصی پیشگام به دلیل درد انتشاری دست چپشان جهت پیگیری مسایل قلبی انژیوگرافی‌های متعددی انجام داده‌اند و بارها برای درمان مشکلات ناشی از عوارض قلبی بستری شده‌اند در حالیکه مشکل آنها ناشی از تحریک ریشه‌ای عصبی در کنار دیسک گردن بدون درد گردن بوده است.
از دیگر علائم رایج تر فتق دیسک گردن میتوان به لاغر شدن بازوها، بی حسی و گزگز، حس مورمور یا خواب‌رفتگی در دستها، کاهش قدرت دستها به خصوص در بازوها و شانه‌ها، اخلال در حرکات ظریف دست مانند نوشتن اشاره کرد.
بی‌اختیاری ادرار و سفت شدن پاها:
یکی از علایم بسیار خطرناک اما غیر شایع فتق دیسک گردن، ناشی از فشار بر روی ریشه‌های عصبی و در موارد نادرتر ناشی از فشار بر روی نخاع است که میتواند موجب عوارضی مانند بی اختیاری ادرار و حتی سفت شدن پاها گردد.
آنچه دیسک گردن را از دیسک کمر خطرناکتر می کند آسیبی است كه با فشار بر روی نخاع ایجاد می شود. در این حالت بیماران با كاهش قدرت اندام‌های فوقانی و علائم تحریک سیستم عصبی مرکزی مراجعه می‌كنند. بیمارانی که دیرتر و در مراحل پیشرفته‌تر دیسک گردن (یا دیسک کمر) مراجه کنند به تدریج دچار اختلال در راه رفتن و مشکلاتی در حركات پاها می شوند.
امروزه مراجعه بیماران با مشکل فتق دیسک گردن که با علائمی مثل فشار بر روی عصب روی دست سمت چپ که به خاطر تشخیص اشتباه مشکوک به ابتلا به بیماری قلبی عروقی و حتی سکته قلبی بودند کم نیستند .
دیسک گردن و سرگیجه:
هرچند ارتباط صد درصدی بین دیسک گردن و سرگیجه از نظر علمی وجود ندارد ، اما آنچه در سالها تجربه در درمان دیسک گردن داشته‌ایم ، بسیاری از بیماران بعد از مانورهایی که برای درمان دیسک گردن می‌دهیم ، سرگیجه شان کاملا خوب می شود. بنابراین توصیه می کنم اگر هم دیسک گردن و هم سرگیجه دارید ابتدا بیرون زدگی دیسک گردن را درمان کنید.
دیسک گردن و سردرد:
برخلاف سرگیجه یکی از شایع ترین علل سردرد ، دیسک گردن و اصولا مشکلات مرتبط با گردن می باشد . بسیاری از این سردردها سالها با برچسب میگرن تحت درمان های دارویی زیاد و طولانی قرار گرفته اند که با درمان دیسک گردن، سردرد به طور معجزه آسایی درمان می شود.
مراحل و شدت دیسک گردن:
- انحطاط دیسک: تغییرات شیمیایی مربوط به پیری موجب میشود دیسک‌ها ضعیف شوند، اما بدون فتق.
- افتادگی: شکل یا موقعیت دیسک با تغییرات جزئی در کانال نخاعی تغییر میکند. همچنین برآمدگی یا جلو آمدگی نامیده میشود.
- بیرون زدگی: هسته گوشتی ژل مانند از طریق دیواره تایری شکل (فیبروز حلقه ای) بیرون می‌آید اما درون دیسک باقی می‌ماند.
- جدایی بافت دیسک یا دیسک جدا شده: هسته خمیری از فیبروز حلقه ای عبور میکند و در خارج از دیسک در کانال نخاعی (HNP) قرار می‌گیرد.
علت فتق دیسک گردن چیست؟
با بالا رفتن سن افراد، دیسک‌ها محتوای مایع درون خود را از دست می‌دهند در این شرایط میتوانند در حالی که بین مهره‌ها قرار دارند، کوتاه‌تر، کم انعطاف‌تر و از کار افتاده‌تر شوند. وقتی یک دیسک آسیب می‌بیند، لایه بیرونی ممکن است پاره شود در واقع فتق دیسک زمانی رخ می‌دهد که لایه بیرونی پاره شود و محتویات درونی دیسک از آن خارج شود.
اگر نشت محتویات درونی دیسک به کانال نخاعی گسترش یابد، موجب ایجاد فشاری روی اعصاب نخاعی میگردد. هنگامی که محتوای درونی در تماس با اعصاب نخاعی قرار می‌گیرد، با بروز واکنش‌های الکتروشیمیایی، اعصاب نخاعی تحریک و متورم شده که موجب درد و در شرایط وخیم‌تر از کارافتادگی سیستم عصب عضله‌ای و دیگر اعضای بدن میگردد.
فتق دیسک گردن بیشتر در میان افراد میانسال و مسن رایج است.
از موارد زیر نیز میتوان به عنوان دیگر عواملی که میتوانند به روند بیرون‌زدگی دیسک گردن کمک کنند نام برد:
- اضافه وزن
- استعمال دخانیات
- موقعیت‌های بدنی نامناسب هنگام بلند شدن
- انجام فعالیت‌های شدید مکرر
- علاوه بر این، بیرون‌زدگی دیسک میتواند به خاطر فشار ناگهانی، حتی کوچک، بروز یابد. این وضعیت میتواند در اثر ضربات حین درگیری فیزیکی، سوانح رانندگی یا آسیب های مربوط به ورزش مانند فوتبال یا موج سواری رخ دهد.
عوامل خطر
- دژنراسیون یا ساییدگی عمومی، که میتواند دیواره‌های دیسک را تجزیه کند.
- چرخش‌ها و خم شدن‌های تکراری به خصوص اگر هر دو به صورت ترکیبی با هم انجام شوند. این حرکات بیشترین استرس را روی حلقه‌های فیبری بیرونی (فیبروز آنولوس) قرار می‌دهد.
- دیسک‌ها در حالت نشسته یا خم شدن بیشتر مستعد صدمه هستند زیرا فشار به جلو روی دیسک (جلویی) منتقل میشود و محتویات خلفی دیسک را به صورت جانبی به سمت فیبروز حلقوی نازک تر و ضعیف تر سوق می‌دهد.
- سقوط ناگهانی یا تروما مانند تصادف با وسیله نقلیه موتوری.
- صدمات استرسی تکراری مانند صدمات بالای سر و بلند کردن وزنه‌ها.
- عوامل ژنتیکی ممکن است در احتمال ابتلا به دیسک بین مهرهای نقش داشته باشد.
- افراد سیگاری مستعد ابتلا به فتق دیسک و دژنراسیون آن هستند.
علائم
بیمارانی که فتق دیسک‌های گردنی دارند، معمولاً با درد مفاصل، سوزش، بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست مواجه می‌شوند. محل درد بسته به اینکه کدام دیسک دچار فتق میشود و کدام عصب تحت فشار قرار می‌گیرد، متفاوت است. برخی از بیماران در یک یا چند ماهیچه دست خود احساس درد و ناراحتی میکنند. به عنوان مثال، بیمار مبتلا به فتق دیسک C6-7 ممکن است با کشیدگی آرنج (ضعف عضله سه سر) داشته باشد
زیرا عصبی که منقبض شده است (عصب C7) عضله سه سر را کنترل میکند.
علائم دیگری که ممکن است وجود داشته باشد شامل درد گردن (معمولاً در طرف فتق) و درد در تیغ شانه است.
بیماران معمولاً هنگام استراحت ساعد آسیب دیده در بالای سر خود احساس آرامش میکنند. همچنین، بیماران معمولاً هنگام بالا آمدن (کشیدگی گردن) درد مفاصل خود را بدتر میکنند.
تشخیص
فتق دیسک گردنی با MRI ستون فقرات گردن تشخیص داده میشود. MRI آزمایشی است که دیسک ها و اعصاب موجود در گردن شما را نشان می‌دهد. این تست نشان می‌دهد که آیا شما عصبی متراکم دارید و دقیقا کدام عصب (عصبی) دچار مشکل شده است. به یاد داشته باشید که بیشتر فتق دیسک در طی چند هفته به خودی خود بهتر میشود. بنابراین اگر پزشک شما بلافاصله MRI سفارش نداد ، نگران نباشید.
اگر نمی‌توانید MRI داشته باشید (برای مثال، اگر دستگاه ضربان ساز دارید)، آزمایشی که سفارش داده میشود، میلوگرافی CT نامیده میشود.
درمان فتق دیسک گردن
درمان غیر جراحی
بیشتر بیماران مبتلا به فتق دیسک گردن میتوانند با نتایج موفقیت آمیز درمان شوند.
در حقیقت، حدود ۹۰٪ بیماران فتق دیسک گردنی بهتر می‌شوند و نیازی به جراحی ندارند.
در بسیاری از موارد، قطعه دیسک که در طول زمان (هفته ها تا ماه ها) کوچک میشود،
فشرده میشود و فشار بر اعصاب نیز به همین ترتیب کاهش می‌یابد.
در زیر توضیحی از هر یک از روش های درمانی غیر جراحی آورده شده است:
داروها
چندین دارو برای کمک به تسکین درد وجود دارد.
- داروهای بدون نسخه: اولین داروهای بدون نسخه مانند (NSAID (Advil ،Aleve یا تایلنول هستند. Advil و Aleve خواص ضد التهابی دارند و تسکین دهنده درد هستند. تیلنول یک ضد درد است اما فاقد خاصیت ضد التهابی است. اگر شخصی به خودی خود کار نکند، یک NSAID و Tylenol درست کنید.
- استروئیدهای خوراکی: اگر درد شما شدیدتر است، پزشک ممکن است برای مدت زمانی کوتاه یک استروئید خوراکی تجویز کند. استروئیدها در صورت مصرف چند روز عوارض جانبی ندارند ، اما مصرف طولانی مدت توصیه نمی‌شود. یک استروئید رایج که برای این مشکل تجویز میشود، “بسته دوز Medrol” نام دارد که طی یک دوره ۶ روزه مصرف میشود.
- داروهای ضد درد برای درد شدید تجویز میشود که با موارد فوق تسکین نمی‌یابد. این‌ها مواد كنترل شده‌ای هستند كه فقط باید برای مدت كوتاهی مصرف شوند.
- از نرم کننده های عضلانی برای اسپاسم استفاده میشود. اثربخشی آنها برای فتق دیسک محدود است.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی باید اولین درمانی باشد که برای فتق دیسک گردن امتحان می‌کنید.
درمانگر شما تمرینات لازم را برای تقویت عضلات پشتیبان در گردن شما انجام خواهد داد. درمانگر همچنین به شما تمرینات حرکتی را می‌آموزد که درد شما را به حداقل می‌رساند. بسیاری از بیماران بعد از ۳-۵ هفته درمان بهبود می‌یابند. اما اگر احساس کردید که درد شما بعد از هر جلسه درمان رو به وخامت است، بهتر است جلوی درمان را بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. یکی دیگر از مؤلفه های درمانی شامل کشش است.
کشش شامل تکان دادن گردن (منحرف کردن گردن) برای از بین بردن فشار موجود روی اعصاب است.
در حالی که همه بیماران از کشش بهره نمی‌برند، اما هنوز هم ارزش امتحان کردن دارد.
اگر از تراکم بهره مند شوید، ممکن است درمانگر شما یک “واحد کشش خانگی” را که شما می‌توانید در خانه خود انجام دهید، توصیه کند.
درمان کایروپراکتیک
تنظیمات کایروپراکتیک خوب است تا زمانی که کایروپراکتر شما از تکنیک‌های دستکاری و سرعت بالا برای کاهش فتق دیسک گردن استفاده نکند. تکنیک‌های کم فشار بسیار خوب است و ممکن است به برخی بیماران کمک کند. تنظیمات کایروپراکتیک معمولاً برای فتق دیسک بزرگ یا در موارد فشرده سازی نخاع توصیه نمی‌شود. اگر تنظیمات کایروپراکتیک به درد شما کمک میکند، ادامه این درمان خوب است.
بیشتر بدانید : دستگاه تراکشن گردن
اما اگر بعد از تنظیمات احساس بدتری کردید، باید فوراً متوقف شوید و انجام آن را به بعد از مشورت با متخصص موکول نمایید.
بریس گردن
بریس یا گردن بند (گردن بند نرم فتق دیسک گردن) به طور کلی برای درمان فتق دیسک گردن مؤثر نیست.
تزریق اپیدورال استروئید
تزریق استروئید اپیدورال معمولاً برای درمان فتق دیسک گردن توصیه میشود.
هدف از تزریقات، آرام کردن التهاب اطراف اعصاب است.
فتق دیسک به صورت مکانیکی اعصاب را فشرده میکند و این فشرده سازی منجر به تحریک یا التهاب عصب میشود. تزریق اپیدورال ها باعث نیم شوند از فتق دیسک خلاص شوید. آنها عصب شما را در داروی ضد التهابی (کورتیزون) غوطه ور میکنند تا امیدوار باشید درد در دست شما را تسکین دهد. این تزریقات تحت فلوئوروسکوپی توسط یک متخصص مدیریت درد انجام میشود.
برخی از بیماران با تزریقات تسکین طولانی مدت دارند، اما برخی دیگر فقط تسکین موقتی دارند. ممکن است بیش از یک تزریق که معمولاً حداقل ۲ هفته با هم فاصله دارند، داشته باشید. تعداد کل تزریقاتی که باید در سال انجام شود قابل بحث است، اما بیشتر پزشکان سالانه کمتر از ۴ تزریق را توصیه میکنند.
درمان جراحی
اگر گزینه‌های درمانی محافظه کارانه در رفع علائم نتوانند به صورت مناسب و کافی باشند، جراحی برای درمان علائم دست بسیار موفق است. عمل جراحی در شرایط زیر توصیه میشود:
- اگر درد شدید، بی حسی یا سوزن سوزن شدن قابل توجهی در دست خود دارید و ۶-۸ هفته درمان محافظه کارانه داشته اید.
- اگر در یک یا چند عضله در بازوی خود ضعف دارید که با گذشت زمان و درمان محافظه کارانه رو به وخامت است یا بهبود نمی‌یابد.
سؤالی متداول که بیماران از آنها سوال میکنند این است که “چه زمانی باید جراحی کنم؟”
جواب شخصی است و بستگی به شدت ناراحتی شما، میزان فعالیت شما، مطالبات شغلی و سایر عوامل دارد. اگر هیچ ضعفی در دست وجود ندارد و درد شکایت اصلی است، اگر درد بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد، باید جراحی در نظر گرفته شود. برخی از بیماران میتوانند درد خود را تحمل کنند و آرزو میکنند از جراحی خودداری کنند.
دیگران چنان ناراحتی دارند که نمی‌توانند کارهایی را انجام دهند که از آن لذت می‌برند و این بیماران ممکن است جراحی را انتخاب کنند.
در صورت وجود ضعف قابل توجه، جراحی معمولاً زودتر توصیه میشود.
شایع ترین عمل جراحی برای این مشکل، دیسککتومی قدامی دیسک گردن و فیوژن (ACDF) است. میزان موفقیت در این عمل جراحی بسیار بالا است. گزینه دیگر، بسته به موقعیت فتق دیسک، لامینوفورامینوتومی خلفی است. با این عمل جراحی فیوژن انجام نمی‌شود و فشار از عصب پشت گردن خارج میشود. جراح ارتوپدی شما میتواند تعیین کند که کدام روش در شرایط خاص شما مناسب تر است.
